Ευτυχία είναι η δουλειά που σου ταιριάζει
20 Μάιος 2016
Ο φιλόσοφος Μπέρτραντ Ράσελ μάς έχει προσφέρει μια πολύ εμπεριστατωμένη και καθαρή ανάλυση της ευτυχίας. Υπάρχουν, λέγει, κάποιες βασικές προϋποθέσεις για να νοιώσει κάποιος ευτυχισμένος: Τροφή και στέγη, υγεία, έρωτας, εργασία που αποδίδει και η εκτίμηση των αγαπημένων και σημαντικών άλλων ανθρώπων, για κάποιους και η απόκτηση παιδιών, όλα αυτά είναι τα θεμέλια μιας ευτυχισμένης ζωής και φυσιολογικά αρκούν για να θεωρηθεί ως τέτοια.
Χωρίς αυτά, είναι μάταιο να προσπαθεί κανείς να νοιώσει ευτυχισμένος. Ας επικεντρωθούμε όμως στα εργασιακά.
Εργασία που αποδίδει
Η βάση για να μπορέσει κανείς να είναι πνευματικά υγιής και ισορροπημένος, μας λέει ο φιλόσοφος, είναι η καλλιέργεια και η ικανοποίηση των κλίσεων του. Είναι πολύ σημαντικό να μπορεί ο άνθρωπος να επιλέγει τις κατάλληλες δραστηριότητες, αυτές που του επιτρέπουν να ασκεί και εξασκεί τις δυνατότητές του. Αυτές θα απομακρύνουν από πάνω του την πλήξη, την ανία και τις υπαρξιακές του ανησυχίες.
H εργασία δίνει επίσης νόημα και αξία στην ανάπαυλα, στον ελεύθερο χρόνο. Κοινό στοιχείο και στις δύο δραστηριότητες, απαραίτητο για την ικανοποίηση των βαθύτερων αναγκών του ανθρώπου, αποτελεί η δημιουργικότητα και τα ενδιαφέροντα, αφού χωρίς αυτά χάνεται το νόημα του να καταβάλει κανείς χρόνο και κόπο σε οτιδήποτε.
Τα ενδιαφέροντα, έκφραση της ανάγκης του ανθρώπου για δημιουργία, απαιτούν αφοσίωση και προσήλωση, αφού μόνο έτσι θα μετατραπούν σε πραγματικές εμπειρίες, διαφορετικά μας είναι περιττά. «Όσο περισσότερα είναι τα ενδιαφέροντα ενός ανθρώπου, τόσο περισσότερες δυνατότητες ευτυχίας έχει», πιστεύει ο Ράσελ «και τόσο λιγότερο βρίσκεται στο έλεος της μοίρας» αφού μπροστά του ανοίγεται πλήθος επιλογών!
Καμία δραστηριότητα, όμως, δεν μπορεί να εξασφαλίσει την ευτυχία εάν ο άνθρωπος δεν βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας και δεν μπορεί να ελέγξει τις αρνητικές του σκέψεις. Ούτως ή άλλως, το πέρασμα του χρόνου απαλύνει τις στεναχώριες και κάθε τι που κάποτε φάνταζε τεράστιο. Στην καθημερινότητα δε, οι στενοχώριες μπορεί να διαρκούν μόνο λίγες...μέρες!
Αρκεί να υπερπηδήσει εμπόδια που ο ίδιος θέτει στην ευτυχία του, όπως είναι ο φθόνος για τις επιτυχίες και τις καλοτυχίες των άλλων. Ταυτόχρονα, δεν θα μπορέσει να βιώσει την ευτυχία αν δεν διακατέχεται από το αίσθημα του μέτρου σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής του. Θα πρέπει να μην υπερτιμά τις δυνάμεις του και να είναι πρόθυμος να στερηθεί κάποια από τα πράγματα που επιθυμεί. Και όχι μόνο αυτό, αλλά θα πρέπει να εκπαιδευτεί στο να υπομένει την πλήξη που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής, γιατί μόνο έτσι θα μπορέσει να εκτιμήσει ό,τι καλό του συμβαίνει.
Η ουσία της ανθρώπινης ευτυχίας είναι κατά βάση απλή, όμως οι κοινωνικές επιταγές διαμορφώνουν ένα ασφυκτικό πλαίσιο που εμποδίζει την κατάκτησή της. Η "πολιτισμένη" κοινωνία επιβάλλει περιορισμούς στην ανθρώπινη ελευθερία και τις παρορμήσεις, με αποτέλεσμα να οδηγείται το άτομο στην κόπωση και την πλήξη, από την υποταγή στον καταναγκασμό της εργασίας και τη δυσκολία αυθόρμητης εκδήλωσης των συναισθημάτων του. Ο κοινωνικός περίγυρος αποτελεί έναν αυστηρό κριτή των πράξεων ή των παραλείψεων μας, οι οποίες, αν δεν εμπίπτουν στον επικρατούντα κώδικα συμπεριφοράς, οδηγούν το άτομο στην απομόνωση και του στερούν την κοινωνική αποδοχή και καταξίωση την οποία επιδιώκει.
Ειδικά για τις κοινωνικές του συναναστροφές, πρέπει ο άνθρωπος να φροντίζει να επιλέγει άτομα με τα οποία τον συνδέουν κοινά ενδιαφέροντα και συναντά από την πλευρά τους μια έστω ελάχιστη συμφωνία και αποδοχή των απόψεών του.
Η ευτυχία, επομένως, δεν είναι μια εύκολη υπόθεση, σπάνια την απολαμβάνει κανείς χωρίς κόπο και προσπάθεια. Ο Ράσελ χρησιμοποιεί τον όρο ‘κατάκτηση’, καθώς χρειάζεται να συντονίσει κανείς τις προσπάθειές του προς την κατεύθυνση της αποφυγής της δυστυχίας που πιθανότατα θα συναντήσει στην πορεία του. Αρκεί να είναι υγιής, να έχει εξασφαλίσει την επιβίωσή του και να έχει απλά γούστα, να μην έχει δηλαδή παράλογες απαιτήσεις από τη ζωή.
Ο Μπέρτραντ Ράσελ πέθανε τον Φεβρουάριο του 1970. Ήταν Βρετανός φιλόσοφος και μαθηματικός. Το 1950 κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου